کایفوزیس (Kyphosis) یکی از انواع ناهجاری های ستون فقرات است که در آن ناحیه گردنی و یا ناحیه سینه‌ای (توراسیک) ستون فقرات به شکل غیرطبیعی خمیده می‌شود. این حالت می‌تواند به صورت مادرزادی یا اکتسابی پدید آید.

انواع کایفوزیس

۱. گیبوس دیفورمیتی

گیبوس دیفورمیتی (Gibbus deformity) یک نوع کایفوزیس است که معمولاً به دلیل عفونت استخوان و نفوذ آن به ستون فقرات ایجاد می‌شود. این حالت می‌تواند باعث شکل گرفتن یک قوز (گیبوس) در ناحیه سینه‌ای (توراسیک) شود. این نوع کایفوزیس معمولا به دلیل عفونت‌های استخوانی مانند توبرکولوز استخوان، عفونت مربوط به سیفیلیس، و یا عفونت‌های ایدز ایجاد می‌شود. درمان این حالت معمولا با مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و جراحی برای ترمیم ستون فقرات مشکل‌دار است.

۲. هایپرکایفوزیس:

هایپرکایفوزیس (Hyperkyphosis) یک نوع کایفوزیس است که در آن ستون فقرات پشتی خمیده است و قوس خمش در ناحیه سینه‌ای بسیار بزرگ شده است. این حالت معمولاً در بزرگسالان بالای ۶۰ سال با ضعف عضلات پشتی و کاهش استحکام استخوان‌ها ایجاد می‌شود. علائم هایپرکایفوزیس شامل خمیدگی پشت، درد، محدودیت حرکت و کاهش قدرت عضلات پشتی است. درمان هایپرکایفوزیس ممکن است شامل تمرینات فیزیکی، جراحی و یا استفاده از انواع داروها مانند بیسفوسفونات‌ها باشد.

۳. کایفوزیس مادرزادی:

کایفوزیس مادرزادی (Congenital Kyphosis) یک نوع کایفوزیس است که به دلیل خلل در رشد جنینی ایجاد می‌شود. در این نوع کایفوزیس، قوس خمش ستون فقرات در ناحیه سینه‌ای از بدو تولد وجود دارد و این حالت به دلیل خلل در رشد جنینی ایجاد می‌شود. علائم کایفوزیس مادرزادی می‌تواند شامل خمیدگی پشت، درد، فشار بر ریشه های عصبی و کاهش قدرت عضلات پشتی باشد. درمان این حالت ممکن است شامل تمرینات فیزیکی، جراحی و یا استفاده از انواع دستگاه‌های ارتوپدی مانند پشتیبان‌های کمکی باشد.

۴. بیماری شوئرمن:

بیماری شوئرمن (Scheuermann’s disease) یک نوع کایفوزیس است که در آن ستون فقرات پشتی در ناحیه سینه‌ای (توراسیک) به شکل خمیدهایپرتروفی شده است. این بیماری معمولاً در دوران نوجوانی آغاز می‌شود و می‌تواند باعث خمیدگی پشت و درد در ناحیه سینه‌ای شود. علل بیماری شوئرمن نامشخص است، اما به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی و یا عوامل محیطی مانند کمبود ویتامین‌ها و کمبود مواد معدنی می‌تواند نقش داشته باشد. درمان بیماری شوئرمن ممکن است شامل تمرینات فیزیکی، استفاده از دستگاه‌های ارتوپدی مانند پشتیبان‌های کمکی و یا در موارد شدیدتر جراحی باشد.

علت ایجاد کایفوزیس

1. تروما‌ها:
   تروماها یکی از علت‌های اصلی کایفوزیس هستند که می‌تواند به دلیل ضربه‌های مستقیم به ستون فقرات و یا ناحیه اطراف آن ایجاد شود. تروماهای شدید مانند حوادث خودرو، سقوط از ارتفاع و یا حوادث ورزشی می‌توانند باعث شکستگی استخوان‌ها و تغییر شکل ستون فقرات شوند.
2. پوکی استخوان:
   پوکی استخوان (Osteoporosis) یکی دیگر از علل ایجاد کایفوزیس است که معمولاً در بزرگسالان و پیرمردان رخ می‌دهد. در این بیماری، استحکام استخوان‌ها کاهش می‌یابد و در نتیجه ستون فقرات پشتی خمیده‌تر می‌شود. عواملی مانند کمبود کلسیم و ویتامین D، عدم تحرک و فعالیت بدنی، مصرف برخی داروها و افزایش سن می‌توانند باعث ایجاد پوکی استخوان و در نتیجه کایفوزیس شوند.
3. ضایعات توموری:
   ضایعات توموری یکی دیگر از علل کایفوزیس است که می‌تواند به دلیل وجود تومورهای بدخیم در ناحیه ستون فقرات ایجاد شود. تومورهای بدخیم می‌توانند باعث تخریب استخوان‌ها و تغییر شکل ستون فقرات شوند.
4. بیماری‌های عفونی:
   بیماری‌های عفونی مانند توبرکولوز استخوان، عفونت سیفیلیس، و عفونت‌های ایدز می‌توانند باعث ایجاد کایفوزیس شوند. این بیماری‌ها می‌توانند باعث تخریب استخوان‌ها و تغییر شکل ستون فقرات شوند.
5. بیماری‌های مادرزادی:
   بیماری‌های مادرزادی مانند کایفوزیس مادرزادی می‌توانند به دلیل خلل در رشد جنینی و تشکیل نامناسب ستون فقرات ایجاد شوند.
6. بیماری‌های روماتیسمی و التهابی:
   بیماری‌های روماتیسمی و التهابی مانند التهاب مفاصل، آرتریت روماتوئید، و سندرم بیش‌فعالی روده می‌تواند باعث تغییر شکل ستون فقرات و ایجاد کایفوزیس شوند.
7. بد نشستن و انحرافات ستون فقرات:
   بد نشستن و انحرافات ستون فقرات نیز می‌توانند در طولانی مدت باعث ایجاد کایفوزیس شوند. بد نشستن و عدم تحرک موجب ضعف عضلات پشتی و نحوه قرارگیری نادرست ستون فقرات می‌شود که در نتیجه می‌تواند به تغییر شکل و کایفوزیس منجر شود. همچنین، انحرافات ستون فقرات مانند اسکولیوز، کایفوز و لردوز نیز می‌توانند باعث تغییر شکل ستون فقرات و ایجاد کایفوزیس شوند.

علائم کایفوزیس

کایفوزیس یک بیماری است که معمولاً با تغییر شکل ستون فقرات همراه است. در این بیماری، ستون فقرات پشتی خمیده‌تر می‌شود که می‌تواند به علائم و نشانه‌های زیر منجر شود:

1. درد پشت:
   درد پشتی یکی از شایع‌ترین علائم کایفوزیس است. درد می‌تواند در ناحیه ستون فقرات و همچنین در ناحیه گردن، شانه و جلوی قفسه سینه رخ دهد.
2. خمیدگی ستون فقرات:
   تغییر شکل ستون فقرات باعث خمیدگی و انحنای بیشتر آن می‌شود که به صورت دائمی باقی می‌ماند.
3. محدودیت حرکت:
   کایفوزیس می‌تواند باعث محدودیت حرکت و افزایش سختی در ناحیه ستون فقرات شود.
4. تنگی نفس:
   در برخی از موارد، کایفوزیس می‌تواند باعث تنگی نفس و مشکل در تنفس شود.
5. خستگی و ضعف عضلانی:
   خستگی و ضعف عضلانی نیز می‌توانند باعث شده باشند که بیماران با کایفوزیس دشواری در انجام فعالیت‌های روزانه خود داشته باشند.
6. مشکلات گوارشی:
   در بعضی از موارد، کایفوزیس می‌تواند باعث مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، یبوست و یا اسهال شود.
7. ناتوانی در حرکت و راه رفتن:
   تغییر شکل ستون فقرات می‌تواند باعث ناتوانی در حرکت و راه رفتن شود، به خصوص در بیمارانی که بیماری در سنین پیری پیش‌آمده است.

عوارض کایفوزیس

عوارض کایفوزیس می‌توانند به شرح زیر باشند:

1. افزایش خطر شکستگی استخوان:
   کایفوزیس می‌تواند باعث کاهش استحکام استخوان‌ها شود، که منجر به افزایش خطر شکستگی استخوان می‌شود.
2. مشکلات تنفسی:
   تغییر شکل ستون فقرات می‌تواند باعث تنگی نفس، مشکل در تنفس و اختلال در عملکرد ریه‌ها شود.
3. مشکلات گوارشی:
   کایفوزیس می‌تواند باعث ایجاد مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، سوء هاضمه و تغییر در عادات روده‌ای شود.
4. درد و عدم راحتی:
   بیماران کایفوزیس ممکن است احساس درد و عدم راحتی در ناحیه پشت و گردن داشته باشند.
5. مشکلات قلبی:
   کایفوزیس می‌تواند باعث اختلال در عملکرد قلب شود و باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی شود.
6. مشکلات ادراری:
   تغییر شکل ستون فقرات می‌تواند باعث ایجاد مشکلات ادراری مانند ناتوانی در کنترل دفع ادرار و یا عفونت ادراری شود.
7. اختلالات عصبی:
   بعضی از بیماران کایفوزیس ممکن است اختلالات عصبی داشته باشند که شامل تورم و درد در ناحیه گردن، اختلال در کنترل حرکات و حساسیت در ناحیه پایینی بدن است.
8. مشکلات روانی:
   بعضی از بیماران کایفوزیس ممکن است از اضطراب، افسردگی و مشکلات روانی دیگر رنج ببرند که ممکن است ناشی از تغییر شکل شدید ستون فقرات و اختلال در فعالیت روزانه آنها باشد.

نحوه تشخیص

راه‌های تشخیص کایفوزیس شامل معاینه فیزیکی، مشاهده بیمار، تست آدامز، معاینه دستی، حرکت، معاینه عصبی و تصویربرداری می‌شوند. در زیر به برخی از روش‌های تشخیص کایفوزیس اشاره شده است:

1. معاینه فیزیکی:
   در معاینه فیزیکی، پزشک شما علائم خاصی را بررسی می‌کند، شامل خمیدگی ستون فقرات، درد پشت، تغییر در حرکت و ناراحتی در ناحیه پشتی بدن شما.
2. مشاهده بیمار:
   پزشک شما ممکن است از شما بخواهد تا برای ارزیابی نحوه حرکت شما در حین راه رفتن، بلند کردن اشیاء و یا خم شدن، به مشاهده بیمار مبادرت کند.
3. تست آدامز:
   تست آدامز یک روش ساده برای تشخیص کایفوزیس است که در آن بیمار باید روی یک صندلی نشیند و پزشک با استفاده از فشار دادن روی ستون فقرات، تغییرات در حرکت و درد بیمار را بررسی می‌کند.
4. معاینه دستی:
   در معاینه دستی، پزشک شما با استفاده از دستان خود، ستون فقرات شما را بررسی می‌کند تا تغییر در شکل و ساختار ستون فقرات را بسنجد.
5. حرکت:
   حرکت و تغییرات در شکل ستون فقرات شما ممکن است با استفاده از تمرینات فیزیوتراپی و یا تمرینات حرکتی دیگر مانند یوگا و پیلاتس بررسی شوند.
6. معاینه عصبی:
   در معاینه عصبی، پزشک شما بررسی می‌کند که آیا اختلالات عصبی وجود دارد یا خیر، مانند تحریک شدن عصب‌ها، کاهش حساسیت و یا تحریک واکنش عضلانی.
7. تصویربرداری:
   تصویربرداری مانند اسکن X، اسکن MRI و یا CT-Scan می‌تواند به پزشک کمک کند تا تغییر شکل ستون فقرات را بررسی کند و شدت آن را بسنجد.

پیشگیری از کایفوزیس

به طور کلی، پیشگیری از کایفوزیس باید در دو مرحله صورت گیرد: پیشگیری از بروز بیماری و پیشگیری از تشدید بیماری. در زیر به برخی از راه‌های پیشگیری از کایفوزیس اشاره شده است:

1. پیشگیری از بروز بیماری:

• انجام تمرینات فیزیکی و ورزش های مرتبط با حفظ سلامتی ستون فقرات و عضلات پشتی
• رعایت تکنیک‌های صحیح برای برخورد با اشیاء سنگین
• رعایت یک موقعیت صحیح در حین نشستن و ایستادن
• انجام تمرینات اصلاحی برای بهبود قدرت و انعطاف پذیری عضلات پشتی
• انجام تمرینات استقامتی برای کاهش وزن و بهبود شرایط متابولیکی

1. پیشگیری از تشدید بیماری:

• استفاده از داروهای ضد التهابی و ضد درد برای کاهش التهاب و درد
• رعایت یک موقعیت صحیح در حین خوابیدن و به دست آوردن یک تخت مناسب برای حفظ سلامتی ستون فقرات و عضلات پشتی
• استفاده از کمربند و کفش‌های مناسب برای حفظ سلامتی ستون فقرات و کمک به حفظ تعادل و استحکام بدن
• استفاده از روش‌های پاسخ به استرس مانند ماساژ، تمرینات تنفسی و یوگا برای کاهش استرس و روانی بودن بیمار
• درمان بیماری‌های مرتبط با کایفوزیس مانند آرتروز و آنکیلوزینگ سپینال برای کاهش تشدید کایفوزیس

درمان کایفوزیس

راه‌های درمان کایفوزیس ممکن است شامل ترکیبی از روش‌های غیر جراحی و جراحی باشد، بسته به نوع و شدت بیماری و وضعیت بیمار. در زیر به برخی از روش‌های درمان کایفوزیس اشاره شده است:

1. تمرینات فیزیوتراپی:
   تمرینات فیزیوتراپی مانند تمرینات استقامتی، تمرینات اصلاحی و تمرینات انعطاف‌پذیری می‌تواند به حفظ قدرت و انعطاف پذیری عضلات پشتی و ستون فقرات کمک کند. این تمرینات ممکن است باعث بهبود وضعیت بیمار شوند و در برخی موارد می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
2. داروها:
   داروها مانند ضد درد‌ها، ضد التهاب‌ها، مسکن عضلانی و داروهای ضد اسپاسم می‌توانند به کاهش درد و التهاب ستون فقرات کمک کنند. در برخی موارد، داروهای تعدیل‌کننده روی شناخت و داروهای ضد اضطراب نیز ممکن است به کاهش تنش و استرس در بیماران کایفوزیس کمک کنند.
3. روش‌های تسکین درد:
   روش‌های تسکین درد مانند ماساژ، ترکیبات گیاهی، تزریقات موضعی و یا داروهای مسکن موضعی می‌توانند به کاهش درد پشت و ستون فقرات کمک کنند.

درمان با جراحی

جراحی کایفوزیس معمولاً در صورتی انجام می‌شود که بیماری به مرحله شدیدی رسیده باشد و روش‌های درمانی غیرجراحی نتوانسته باشد بهبودی را برای بیمار به ارمغان بیاورد. در این موارد، جراحی می‌تواند بهبودی قابل توجهی در علائم و کیفیت زندگی بیمار ایجاد کند.

برخی از روش‌های جراحی کایفوزیس عبارتند از:

1. فیوژن ستون فقرات (Spinal fusion):
   در این روش، دو یا چند استخوان ستون فقرات که در محل کایفوزیس قرار دارند، به هم متصل می‌شوند. این روش به کاهش درد، بهبود عملکرد و استحکام ستون فقرات کمک می‌کند.
2. استفاده از دستگاه‌های فلزی (Metallic implants):
   در این روش، از دستگاه‌های فلزی مانند پیچ‌ها، پلاک‌ها و میله‌ها برای تثبیت استخوان‌های ستون فقرات استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها کمک می‌کنند تا استخوان‌ها به خوبی متصل شوند و به کاهش درد و بهبود عملکرد بیمار کمک می‌کنند.
3. جایگزینی ستون فقرات (Vertebral replacement):
   در این روش، ستون فقراتی که در محل کایفوزیس قرار دارد، با یک ستون فقرات مصنوعی جایگزین می‌شود. این روش به کاهش درد، بهبود عملکرد و استحکام ستون فقرات کمک می‌کند.

مدت زمان نیازمند برای بازگشت به فعالیت‌های روزمره پس از جراحی به میزان عملیات و وضعیت بیمار بستگی دارد. با این حال، معمولاً بیماران پس از جراحی باید حداقل چند هفته تا چند ماه از فعالیت‌های سنگین ورزشی یا شغلی خودداری کنند. به علاوه، برای اطمینان از موفقیت جراحی و پیشگیری از بازگشت بیماری، باید برنامه‌ی تمرینات فیزیوتراپی را به دقت دنبال کرد.

استفاده از بریس

بریس‌های مربوط به کایفوزیس، تجهیزات پشتیبانی هستند که به بیماران کمک می‌کنند تا پس از جراحی کایفوزیس استحکام دهی و بهبودی سریع‌تری را تجربه کنند. برخی از بریس‌های مربوط به کایفوزیس عبارتند از:

1. کمربند پشتیبانی:
   این نوع بریس‌ها برای حمایت از استحکام ستون فقرات و کاهش درد پس از جراحی کایفوزیس استفاده می‌شوند. کمربند پشتیبانی به عنوان یک پوشش محافظ برای محل جراحی عمل می کند و به بیمار کمک می کند تا در زمان شفا پیدا کردن بیشترین امکانات تحرکی نیز ایمن باشد.
2. بریس های گردنی:
   این نوع بریس‌ها برای پشتیبانی از گردن و دستگاه عصبی در ستون فقرات استفاده می‌شوند. بریس های گردنی به عنوان پشتیبان و جلوگیری از حرکت نامناسب و بیش از حد گردن هنگامی که بیمار به خود باز می‌گردد، مفید هستند.
3. بریس های شانه:
   این نوع بریس‌ها برای پشتیبانی از شانه و حفظ استحکام ستون فقرات استفاده می‌شوند. بریس های شانه به عنوان پشتیبانی برای شانه و کمک به جلوگیری از حرکت نامناسب در زمان شفا پس از جراحی کایفوزیس، مفید هستند.
4. بریس‌های جانبی:
   این نوع بریس‌ها برای پشتیبانی از استحکام ستون فقرات در بخش‌های جانبی استفاده می‌شوند. بریس‌های جانبی به عنوان پشتیبانی برای بخش‌های جانبی و کمک به جلوگیری از حرکت نامناسب در زمان شفا پس از جراحی کایفوزیس مفید هستند.

بسته به نوع عمل جراحی کایفوزیس و وضعیت بیمار، پزشک معالج می‌تواند نوع مناسب بریس را به بیمار تجویز کند. همچنین، برای استفاده بهینه از بریس، باید دستورالعمل‌های استفاده و نگهداری را به دقت دنبال کرد.